Uzatmalarla 18 saati bulan oy verme işlemi gece yarısı sona erdi, Türk aday Pezeşkiyan'ın yüzde 43'le fark attı. Katılımın tarihi oranda düşük olduğu seçim ikinci tura kaldı.
İran'da merakla beklenen seçim sonuçları netleşiyor, gece yarısı başlayan oy sayımında sonuçlar netleşti. Yaklaşık 61 milyon seçmenin bulunduğu İran, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopter kazasında ölmesi üzerine seçimleri erkene çekmişti.SEÇİM İKİNCİ TURA KALDI
İran İçişleri Bakanlığı, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kaldığını resmen açıkladı.
Resmi açıklamaya göre, reformist aday Mesud Pezeşkiyan ile ikinci sıradaki muhafazakar Said Celili ikinci turda yarışacak.
Seçim komisyonunun verdiği bilgiye göre, Türk aday Mesud Pezeşkiyan 10 milyon 400 bin oy aldı ve yüzde 42'den fazla bir orana ulaştı.
İran'ın eski nükleer müzakerecisi aşırı muhafazakar Said Celili ise 9 milyon 400 bin oy alabildi. Celili'nin oy oranı yüzde 38.
Üçüncü sıradaki Muhammed Bakır Kalibaf 3 milyon 300 bin seçmenin tercih ettiği isim oldu. Mustafa Purmuhammedi ise 206 bin oyla sonuncu oldu, bu oran yüzde 1'in altında kalıyor.
Ülkede adaylardan birinin yüzde 50+1'e ulaşamaması durumunda seçim tekrarlanıyor.
KATILIM YİNE YÜZDE 50'NİN ALTINDA
İran'da seçimlere katılım yine düşük kaldı. Toplam 25 milyon kadar oy kullanıldığı tahmin ediliyor. Tasnim haber ajansı, seçimlere katılımın yüzde 40 civarında olduğunu duyurdu.
Reformistlerin protesto ettiği 2021 seçimlerine katılım yüzde 48 olmuştu.
İran'da seçimlere düşük katılım meşruiyet tartışmalarına neden oluyor.
Dini lider Ali Hamaney, başkent Tahran'da oy kullandıktan sonra sandığa gidilmesi çağrısında bulunmuştu.
İran'da 1979 devriminden bu yana gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en yüksek katılım, 2009'da yüzde 85 ile gerçekleşti.
İbrahim Reisi'nin ipi göğüslediği 2021 seçimlerinde ise katılım yalnızca yüzde 48 oldu. 1993 seçimleri de yüzde 50 ile en düşük katılımda ikinci sırada.
TÜRK ADAY FARK ATTI
İran'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde sabah saatleri itibarıyla 19 milyonu aşkın oy sayıldı.
Reformist aday Mesud Pezeşkiyan yüzde 43,5 oy oranıyla ilk sırada. İkinci sırada ise yüzde 37,7 ile muhafazakar Said Celili var.
İranlı seçmenler, Türk doktor Pezeşkiyan'a 8 milyon 300 binden fazla oy verdi.
Muhafazakar Celili ise 7 milyon 180 binlerde kaldı.
Diğer muhafazakar adaylar Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 14, Mustafa Purmuhammedi yüzde 0.8 oy alabildi.
Uluslararası haber ajansı AFP, 'İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde reformist ve aşırı muhafazakar aday önde' başlığıyla sonuçları duyurdu.
Resmi sonuçlara göre, eğer hiçbir aday yüzde 50'ye ulaşamazsa 5 Temmuz'da ikinci tur için yeniden sandıklar kurulacak.
Bir Azerbaycan Türkü olan 70 yaşındaki Mesud Pezeşkiyan, kalp cerrahisi uzmanı, Pezeşkiyan, beş dönem milletvekili olarak görev yaptı. Dört yıl boyunca da Sağlık Bakanı görevini yürüttü.
Seçime reformcu kanadın tek resmi adayı olarak giren Pezeşkiyan son anketlerde öndeydi ancak mevcut tabloda yüzde 10 daha fazla oy almış görünüyor.
Mesud Pezeşkiyan'ın Türk, Kürt ve Beluçların yoğun olduğu bölgelerde diğer adaylara göre hayli yüksek oy oranına ulaşmış olabilir.
İran’ın Batı Azerbaycan eyaletinde, ağırlıklı olarak Sünni Kürtlerin yaşadığı Mahabad’da doğan Pezeşkiyan, yerel medyaya verdiği röportajda “Ben Türküm. Annem de babam da Türk. Türklüğümle gurur duyuyorum. Evde çocuklarımla Farsça değil, Türkçe konuşuyorum" demişti.
Türk siyasetçi açık sözlülüğüyle tanınıyor, İran'daki siyasi atmosferi ve yolsuzluğu birçok kez eleştirdi. İran hükümetinin Mahsa Amini'nin 2022'de polis nezaretinde ölümüyle ilgili tutumunu kamuoyu önünde sorguladı, seçim müziği olarak Mahsa Amini protestolarında göstericilerin dilinden düşmeyen ‘Baraye’ (Uğruna) şarkısını kullandı.
Mesud Pezeşkiyan, İran’a yönelik uluslararası izolasyonun sona ermesi gerektiğini ve ekonomik kalkınma için yabancı yatırımın şart olduğunu savunuyor.
Cumhurbaşkanının karar mekanizmalarında iki numara olduğu İran'da politikaların asıl belirleyicisi 85 yaşındaki dini lider Ali Hamaney.
Seçimler Gazze'de savaşın devam ettiği, İsrail-Lübnan arasında tansiyonun arttığı kritik bir dönemde yapılıyor. Ancak sonuç ne olursa olsun İran'ın nükleer politikalarının veya Ortadoğu'da silahlı gruplara verdiği desteğin değişmesi beklenmiyor.